Een deugdelijke vrouw is de kroon van haar man, maar zij die hem beschaamd maakt, is als verrotting in zijn beenderen. (Spreuken 12:4)
In een cultuur waar eer en schaamte belangrijke waarden zijn, zoals dat was in het Midden-Oosten ten tijde van Salomo, en nog zo is in veel culturen in onze tijd, is het krijgen van eer een van de meest waardevolle geschenken en het ten schande worden, een van de ergste dingen die je kunnen overkomen. In dit vers komt naar voren dat de eer of schaamte van een man verbonden is aan het gedrag van zijn vrouw. Ook dit is in veel culturen vandaag de dag nog zo. Deze opvatting ligt aan de basis van eerwraak en wordt soms ook gebruikt om het beperken van de vrijheden van de vrouw te rechtvaardigen. Dit vers mag echter niet gebruikt worden om eerwraak of onderdrukking van de vrouw met goddelijk gezag te sanctioneren. In een ander gedeelte van ditzelfde Bijbelboek wordt met veel waardering gesproken over een deugdzame vrouw, die zich zowel binnenshuis als buitenshuis enorm inzet, en die zelfs haar eigen bedrijf heeft. Deze vrouw is verre van een onderdrukte vrouw. Toch wordt ook van haar gezegd dat ze haar man goed doet en geen kwaad en dat haar man, mede dankzij haar, een man van aanzien is in de gemeenschap.
Het wordt uit dit vers wel duidelijk hoe groot de invloed van een vrouw op haar man is. Ze kan haar man maken en breken. Ze kan ervoor zorgen dat hij prestige, eer en aanzien geniet in de gemeenschap, maar ook dat hij ten schande wordt gemaakt. Ik ga ervan uit dat alle mannen een vrouw willen die hen aanzien verschaft, die als een kroon op zijn hoofd is, die hem gezag verleend in de familie, op zijn werk, onder zijn vrienden en in de gemeenschap.
Hoe zorgen we ervoor dat we zo’n vrouw hebben? Daarover wordt in dit vers niets gezegd. Het vers geeft een werkelijkheid weer, die zeer herkenbaar is. Veel van de verzen in het boek Spreuken zijn adviezen van een vader of een leermeester aan zijn zoon of leerling. Uit dit vers kun je leren dat bij het zoeken van een geschikte vrouw, vooral gelet moet worden op de invloed die ze op je gaat krijgen. Wil je een huwelijk waarin waarin je tot bloei komt, dat het beste uit je naar boven brengt, zoekt dan een deugdzame vrouw. Je moet er toch niet aan denken dat je een vrouw hebt die je te schande maakt, die de energie uit je zuigt, die als botkanker, je van binnen opvreet en je leven tot een hel maakt?
Waar moet je dan op letten bij het zoeken van een geschikte huwelijkspartner? Dit vers beschrijft de vrouw die een man eer brengt als een deugdzame vrouw. Andere termen die gebruikt worden zijn: sterke vrouw, een geweldige vrouw, een flinke vrouw, een degelijke vrouw, een vlijtige vrouw. Het gaat hierbij niet in de eerste plaats om haar uiterlijk, of haar fysieke kracht, maar om een vrouw met innerlijke kracht, een krachtig karakter, een vrouw met een sterke moraal. Elders in het boek Spreuken wordt zo’n vrouw zeldzaam en kostbaar genoemd. Toch loont het de moeite om ernaar te zoeken, want een vrouw die niet aan deze criteria voldoet, zal als je huwelijkspartner zijn als beenmergkanker, waaraan je langzaam maar zeker bezwijkt. Het hebben van een deugdzame vrouw is voor een man een van de mooiste geschenken in het leven. Zo’n vrouw is letterlijk een godsgeschenk. Een man is niet in staat om door zijn inspanningen, of door zijn dreigementen, of door beperkingen die hij haar oplegt, van zijn vrouw een deugdzame vrouw te maken.
Hoe kan een vrouw een deugdzame vrouw worden? Daarover laat dit vers zich niet uit. Het geeft simpelweg twee uitersten weer. De deugdzame vrouw blijkt uit de rest van dit boek een vrouw te zijn die de HEERE vreest. Het is deze levenshouding die haar maakt tot een krachtige vrouw. Een vrouw kan groeien in een deugdzame houding naarmate de vreze des HEREN in haar leven toeneemt.
Hoe voorkom je dat ‘botkanker’ je huwelijk aantast? Bid voor je vrouw. Bid dat ze steeds meer een vrouw mag zijn die leeft in ontzag voor God. Wanneer deze houding meer en meer deel van haar wordt, zul je merken dat de kroon op je hoofd steeds meer gaan blinken.