Interreligieuze studiereis Bosnie-Herzegovina

De wereld kent veel conflicten. Dit kunnen conflicten zijn tussen groeperingen die in één land wonen of conflicten tussen landen onderling. Hoewel religie in de meeste gevallen niet de oorzaak van deze conflicten is, vormt zij niet zelden de breuklijn waarlangs de partijen uiteengaan. Wanneer religie  zich vermengd met politiek ontstaat er niet zelden een intensivering van een conflict.  Zo kunnen religies die, per definitie, harmonie en wereldvrede nastreven, brandstof worden om te polariseren. Hoe kunnen religies van vrede, zoals het jodendom, het christendom en de islam zich inzetten voor vrede, en verdraagzaamheid zonder afbreuk te doen aan hun eigenheid en hun opvattingen van de waarheid? Hoe dienen religieuze leiders om te gaan met geloofsgenoten die hun godsdienstige overtuiging gebruiken om de identiteit en vrijheid van andersgelovigen geweld aan te doen?

Over deze vragen en meer willen we nadenken tijdens een studiereis van joodse, christelijke en moslimse leiders naar Bosnië-Herzegovina.  Met een gezelschap van zo’n 15 personen uit Nederland gaan we onder leiding van lokale leiders met elkaar en met moslims, joden en christenen in Bosnië-Herzegovina in gesprek. In Bosnië-Herzegovina woedde van 1992-1995 een oorlog, waarvan de gevolgen tot op de dag vandaag zichtbaar en voelbaar zijn. Ook in deze oorlog was religie weliswaar niet de belangrijkste oorzaak van het conflict, maar is religie wel gebruikt om het conflict te intensiveren en legitimeren. Het lijkt ons daarom leerzaam om tijdens ons studiereis plaatsen van conflict en verzoening aan te doen en met de mensen die daarbij betrokken zijn (geweest) in gesprek te gaan.  We hebben de overtuiging dat de lessen die we zodoende leren ook toepasbaar zijn in onze eigen context in Nederland.  Ook in Nederland krijgen we in toenemende mate te maken met polarisatie.  Op welke manier kan religie voorkomen om een polariserende factor te zijn? Op welke manier kan religie een verzoenende rol spelen in een gepolariseerde samenleving.  Deze vragen zijn niet alleen relevant voor Bosnië, maar ook in Nederland.

We verblijven tijdens deze reis in een hotel in Sarajevo en zullen naast bezoeken in Sarajevo zelf ook een bezoek brengen aan Srebrenica en Mostar.  Naast gesprekken met plaatselijke leiders zullen we ook tijd hebben voor persoonlijke en groeps-reflectie.